De Bijbel over biodiversiteit
Veel kerken en christelijke organisaties zijn actief op het vlak van duurzaamheid en klimaatverandering. Vooral vanwege de impact op mensen die in extreme armoede leven: een daad van rechtvaardigheid. Maar er is een tweede ecologische crisis, in potentie net zo erg, die veel minder aandacht krijgt van christenen: de afname van biodiversiteit. Volgens het WWF Living Planet Report 2020, dat onlangs op 6 februari verscheen, is de Nederlandse natuur in grote problemen. De biodiversiteit is sinds 1990 gehalveerd op de hei en in het agrarisch landschap. Waarom zou je je daar zorgen over moeten maken? In de Bijbel lezen we veel over de relatie van de mens tot God en over onze naaste, maar zegt de Bijbel ook iets over biodiversiteit?
Biodiversiteit is een woord dat je niet in de Bijbel terugvindt, maar het concept is heel Bijbels. In Genesis 1:31 staat: ‘God keek naar alles wat hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was’. ‘Alles’ betekent hier álle soorten levende wezens en de (eco)systemen die hun leven in stand houdt. Dat is wat we biodiversiteit noemen. Alles is met elkaar verbonden in onderlinge samenhang.
Als we kijken naar de grote thema’s in de Bijbel, dan is het patroon duidelijk: God heeft passie voor biodiversiteit, van begin tot het eind. Kijk maar eens mee.
Upmarket Ark, by Kollage Kid (licence: CC BY-NC-SA)
1. Schepping
Schepping is waar alles mee begon. God koos ervoor om een onderling afhankelijke en oneindig gevarieerde wereld te scheppen, overvloeiend van diversiteit, schoonheid, complexiteit en creativiteit. Over Gods plezier in het scheppen is te lezen in Genesis, de Psalmen en Spreuken. Je hoort erover in de manier waarop de profeten en Jezus steeds weer voorbeelden uit de natuur gebruiken om God en het leven te illustreren. Biodiversiteit is niet geschapen voor het plezier van de mens, maar door en voor Jezus! (Kolossenzen 1).
2. Verbond
Toen de mensen vervreemdden van God, bood God hun een nieuwe start door het verbond met Noach. Door het redden van alle soorten levende wezens op de ark, inclusief onreine, oneetbare en gevaarlijke dieren, zien we Gods passie voor biodiversiteit. Ze zijn daar niet voor Noach of omdat ze zo nuttig zijn voor ons. Nee, ze zijn daar zodat hun soort verder kan leven op aarde. God vestigt een reddende verbondsrelatie met elk levend wezen op aarde!
3. Jezus
Het leven, sterven en de opstanding van Jezus geven een unieke kijk op de waarde van biodiversiteit. ‘Het woord is vlees geworden’ laat heel duidelijk zien dat de Schepper een schepsel werd. Daardoor werd de waarde van de menselijke natuur, maar ook van alle schepselen verhoogd. God laat zijn toewijding aan de wereld zien door er zelf deel van te worden. Mens worden is Gods ‘ja’ tegen zijn schepping. Bijna alle vergelijkingen van Jezus zijn gebaseerd op de natuur: landbouw en seizoenen, vogels en bloemen, vijgenbomen en vossen. En in de dood en opstanding van Christus zien we de volledige reikwijdte van Gods doel met de variëteit aan leven. Jezus stierf en stond weer op om alle relaties te herstellen die door de zondeval verstoord waren. In Kolossenzen 1:19 en 20 lezen we ‘In hem heeft heel de volheid willen wonen en door hem en voor hem alles met zich willen verzoenen. Alles op aarde en alles in de hemel, door vrede te brengen met zijn bloed aan het kruis’.
Het vechten voor behoud van biodiversiteit hangt daarom direct samen met de belijdenis ‘Jezus is Heer!’
4. Voltooiing
De belofte die in de dood en opstanding van Christus ligt, komt tot voltooiing wanneer Jezus terugkomt. Bijbelse profeten wijzen met hun visioenen op biodiversiteit als onderdeel van Gods eeuwige plan: de leeuw en het lam, de slang en het kind, de vier levende wezens voor de troon (die de mensheid, wilde dieren, huisdieren en vogels lijken te vertegenwoordigen). Er zijn ook passages van oordeel en vernietiging, dus er zal zowel discontinuïteit als continuïteit zijn tussen deze wereld en de nieuwe schepping. We kunnen de biodiversiteit niet redden door onze eigen inspanningen alleen. Het is ook Gods werk en vereist een radicale aanpassing van de hele geschapen orde. Maar alles wat God in vreugde schiep en in liefde in stand houdt, zal hij uit genade redden.
5. Kerk
Tot slot, wat is de rol van de kerk in Gods plannen met biodiversiteit? De Bijbel is daar niet heel duidelijk over, en dat is misschien ook wel de reden waarom we zo traag zijn in het herkennen van onze roeping. Maar als we Gods doelen serieus nemen, moeten we actief onze rol zoeken. Als Christus de schepping wil verlossen en redden, moeten we dan gewoon achterover leunen en wachten? Nee! Als volgelingen van Jezus zijn we geroepen om met zijn waarden te leven en in ons leven te anticiperen op de realiteit die hij zal brengen.
In Romeinen 8 staat dat ‘de schepping er reikhalzend naar uitziet dat openbaar wordt gemaakt wie Gods kinderen zijn’. Wie zijn de kinderen van God? Zij zijn de kerk – het lichaam van Christus hier op aarde – geroepen om zijn handen en voeten, hart en stem te zijn. Ja, om het goede nieuws van Jezus aan verloren zielen te brengen, om Christus in de armen en de gevangene te zien. Maar ook om alle schepselen in staat te stellen God te verheerlijken zoals hij bedoelde.
Het vechten voor behoud van biodiversiteit hangt daarom direct samen met de belijdenis ‘Jezus is Heer!’
Vertaald uit het Engels door Jacolien Vreugdenhil – A Rocha Nederland
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
Over Dave Bookless
Dave is directeur Theologie bij A Rocha International, waar hij werkt aan het op de agenda zetten van het thema zorg voor de schepping bij internationale christelijke organisaties, theologische instellingen en missiebewegingen. Binnen A Rocha was hij eerder actief als International Trustee en is medeoprichter van A Rocha UK (samen met zijn vrouw Anne). Hij is gepromoveerd aan de Universiteit van Cambridge op Theologie en behoud van biodiversiteit, en heeft bijgedragen aan vele boeken en artikelen, waaronder het boek Het groene hart van het geloof, dat beschikbaar is in zes talen. Geboren en opgegroeid in India, heeft Dave een voorliefde voor Indisch eten, Indiase cultuur en het Indiase christendom. Dave is een gecertificeerd vogelringer en houdt van vogels kijken, hardlopen, en is liefhebber van eilanden en bergen.
Bekijk alle berichten van Dave Bookless (11)