Mangrove theologie: wortelen op de plek waar God je plaatst
Toen ik jong was las ik graag de nieuwsbrief van de Church Mission Society. De kop van één artikel is me sindsdien bijgebleven: ‘Roept God ons op om te blijven waar je bent?’
In die tijd woonde ik in een rustig dorpje met een wat ingedutte kerk, ergens in het centrale deel van Engeland. Het idee om zending te bedrijven en zo opwindende, exotische plaatsen te bezoeken, sprak mij erg aan. Tegen de tijd dat ik 30 was, had ik op meer dan 20 verschillende plaatsen gewoond en veel landen bezocht. Maar toen zei God iets heel anders tegen mij.
Ik kwam erachter dat mijn enorme mobiliteit door die zendingsjaren, kostschool, studies, reizen en het zoeken naar werk, mij ontworteld maakte en dat ik nergens bij hoorde. Ik kwam erachter dat de roep ‘Ga!’ van God kan zijn, maar dat het ook een manier kan zijn om te ontsnappen aan verantwoordelijkheden en op zoek te gaan naar avontuur. Ik realiseerde me dat ik de oproep om te wortelen en vruchtbaar te zijn op de plek waar God ons plaatst, had gemist.
Mangroven hebben diepe wortels (Photo by hds, licence CC By)
De Bijbeltekst waarmee God tot mij sprak was Jeremia 29. Gods volk is in ballingschap in Babylon, een plaats waaraan zij een hekel hebben. Ze willen niets liever dan ontsnappen. Voor Israël was dit een door God verlaten, vijandelijk gebied. Ze vroegen: ‘Hoe kunnen wij een lied van de Heer zingen in een vreemd land?’ (Psalm 137: 4). Het antwoord van God moet hen geschokt en verward hebben. In plaats van te zeggen: ‘Maak je geen zorgen, je zult snel thuis zijn’ of ‘Je huis is in de hemel, concentreer je niet op je omgeving’, vraagt God hen tuinen aan te leggen, zonen en dochters te hebben en te bidden en te werken voor de vrede en voorspoed voor ‘de stad waarheen ik jullie weggevoerd heb’.
God roept mensen dus op om te wortelen waar hij ze plaatst: op ecologisch, sociaal, economisch en geestelijk gebied. Als we alleen maar wachten op de oproep ‘om te gaan’, kunnen we onze tuinen en volkstuinen, onze lokale relaties en onze sociaal-politieke betrokkenheid wel verwaarlozen. Maar Jeremia geeft ons die optie niet.
Voor alle mensen en de hele schepping
Jeremia 29: 4-7 is het woord van God aan de meest mobiele generatie in de menselijke geschiedenis. Honderden miljoenen mensen zijn ontheemd door klimaatverandering, oorlog en economische druk. Intussen vliegen anderen de wereld rond voor weekendtripjes en cruises, een generatie die Zygmunt Baumann ‘zwervers’ en ’toeristen’ noemt. Jeremia 29 laat Gods oproep zien om het evangelie niet te beperken tot het redden van zielen, maar om het te zien als het goede nieuws van God voor alle mensen en de hele schepping. In het Oude Testament samengevat als ‘shalom’: vrede met God, jezelf, je buren en de schepping. En in het Nieuwe Testament verwoordt Jezus die shalom als ‘het Koninkrijk van God’: Jezus’ heerschappij over elk gebied van het leven, de samenleving, cultuur en natuur.
Jeremia sprak 2600 jaar geleden al over duurzaamheid, ver vóór de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN. Naast de drie pijlers van ecologische (natuur), sociale (gezinnen) en economische (vrede en voorspoed van de stad) behoeften, herinnert God ons eraan dat de geestelijke dimensie nooit verloren mag gaan (bidden voor de stad).
Als A Rocha werken we graag samen met andere seculiere organisaties om armoede te bestrijden en natuur te behouden. Maar wat ons onderscheidt, is onze visie dat Gods glorie straalt over de hele aarde en over elk schepsel dat buigt in aanbidding voor Jezus.
Jeremia 29 heeft mijn denken over de manier waarop ik me verhoud tot de plek waar ik woon volledig veranderd. Zo zijn we begonnen ons eigen voedsel te verbouwen, werken we samen in volkstuinen en heb ik geholpen bij het opzetten van een lokale Transition Town groep. Als kerk zijn we betrokken bij het bieden van hulp aan daklozen, armen en mensen met schulden in onze stad. Het kloppende hart van dit alles is een christelijke gemeenschap die bidt dat Gods koninkrijk zichtbaar wordt, zowel lokaal als wereldwijd.
Natuurlijk roept God mensen op om te gaan, ‘to go’, je comfortzone te verlaten en Hem naar het onbekende te volgen. Maar terwijl ik de Bijbel opnieuw lees, zie ik dat God ons vooral oproept om te wortelen op een plaats en niet om door de wildernis te dwalen. We zijn geroepen om vruchtbaar te zijn, niet parasitair. Vruchtbaar, dat kun je niet zijn zonder wortels.
We zijn geroepen om vruchtbaar te zijn, niet parasitair
Een boom zonder wortels
Een vriend in India zei ooit tegen me: ‘Een boom zonder wortels waait om of wordt ziek’. Sindsdien houd ik me het beeld van christenen als mangroven voor ogen. Mangroven zijn tropische bomen en struiken die met hun wortels boven het water uit steken. Ze komen meestal voor bij kusten en rivieren in tropisch gebieden met eb en vloed. Ze wortelen op de grens van zoet en zout water (kerk en wereld?). Met hun diepe, met elkaar verweven wortelsystemen creëren ze de meest effectieve schokdemper tegen stormen en golven. Er is een direct verband tussen de zwaarst beschadigde gebieden door de tsunami van 2004 en de gebieden waar mangroven waren verwijderd.
De stormen van vandaag zijn ecologisch (klimaatverandering), sociaal, economisch en politiek van aard. Degenen met diepe wortels kunnen de aantrekkingskracht van de krachten die chaos veroorzaken weerstaan. Zíj houden een gemeenschap bijeen. Mangroven vormen ecosystemen waar vissen, vogels, krabben en vele andere dieren floreren en groeien. Wat een prachtig beeld voor kerken en christelijke huizen.
Dus vraag je af: ‘Heeft God me geroepen om te blijven waar ik ben?’ En terwijl je wacht op het antwoord, of wellicht zelfs als je van plan bent naar een andere plek te gaan, blijf dan alsjeblieft. Plant iets en voed het. Bouw aan de toekomst, zelfs als je de resultaten niet direct ziet. Investeer in duurzame vrede en welvaart en je krijgt er welzijn in de vorm van herstelde relaties in elke dimensie voor terug.
Als je vruchtbaar wilt zijn, zorg dan voor je wortels.
Vertaald uit het Engels door Jacolien Vreugdenhil – A Rocha Nederland
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
Over Dave Bookless
Dave is directeur Theologie bij A Rocha International, waar hij werkt aan het op de agenda zetten van het thema zorg voor de schepping bij internationale christelijke organisaties, theologische instellingen en missiebewegingen. Binnen A Rocha was hij eerder actief als International Trustee en is medeoprichter van A Rocha UK (samen met zijn vrouw Anne). Hij is gepromoveerd aan de Universiteit van Cambridge op Theologie en behoud van biodiversiteit, en heeft bijgedragen aan vele boeken en artikelen, waaronder het boek Het groene hart van het geloof, dat beschikbaar is in zes talen. Geboren en opgegroeid in India, heeft Dave een voorliefde voor Indisch eten, Indiase cultuur en het Indiase christendom. Dave is een gecertificeerd vogelringer en houdt van vogels kijken, hardlopen, en is liefhebber van eilanden en bergen.
Bekijk alle berichten van Dave Bookless (11)