“Wij doen ons best, maar God geeft het oranjetipje”
De niet aflatende zorg van Wijnand Lammers voor Schor Alteklein
Bij Tholen-stad ligt een klein paradijs. Een buitendijks schor waar in de junimaand honderden orchideeën bloeien. Dat gebied had er niet zo mooi bij gelegen als Wijnand Lammers, plantendeskundige en A Rochiaan, zich er niet over had ontfermd. Toen A Rocha Zeeland werd opgericht, greep hij zijn kans. “Elke nieuwe soort geeft mij hoop.”
Elke week, al zeven jaar lang, telt Wijnand Lammers volgens een vast patroon de vlinders. Van april tot oktober, als het buiten warmer is dan 13 graden, loopt hij zijn ronde en telt wat er binnen 2,5 meter rondom hem vliegt. Dat levert een zuivere telling op, die hij doorgeeft aan de Vlinderstichting. De gegevens worden gebruikt om de stand van de vlinders in Nederland te bepalen. De telroute van Wijnand is een van de drie officiële telroutes in Zeeland en loopt over Schor Alteklein. Dat is het adoptiegebied van A Rocha Zeeland en het enige gebied in Nederland waar een bordje prijkt met het A Rocha-logo erop. Het ligt aan de Gemaalweg bij Tholen-stad.
Schor Alteklein, vindt Wijnand, had er niet zo mooi bijgelegen als A Rocha er niet was geweest. Want toen hij in 2006 vanwege zijn huwelijk met Ans naar Tholen verhuisde, was het een verwaarloosd en verruigd buitendijks gebied. Het wandelpad dat er ooit liep was overwoekerd en de bramen, brandnetels en berkenboompjes waren bezig alles wat daar verder nog groeide en bloeide te verdringen van hun plek. Wijnand zag dat, het ging hem aan z’n hart en hij zon op een manier om er iets aan te doen.
Dit is mijn kans
Al zijn leven lang brengt Wijnand Lammers talloze uren door in de natuur, en het zijn vooral de planten die zijn aandacht trekken. Hij leest er veel over en weet daardoor welke gebieden kansen bieden voor bijzondere soorten. Van het schor wist hij dat meteen, vertelt hij: “Dit is een overgangsgebied, met geleidelijke hoogteverschillen en natte en droge delen. Hier kunnen leuke soorten komen, dacht ik, maar het lukte niet om de gemeente ervoor te interesseren of een terreinbeheerder. Daar was het te klein, te onbeduidend voor. Het heet ook Alteklein hè, het werd vroeger door boeren al beschouwd als te onbelangrijk om als polder te behouden. Maar toen kreeg ik een mailtje van Martine Krabbendam, die schreef dat ze wilde proberen om A Rocha Zeeland op te richten. Die eerste vergadering weet ik nog goed: we zaten aan een lange tafel te eten bij Martine thuis en iemand vroeg of er een gebied was dat we zouden kunnen adopteren. ‘Dit is mijn kans!’ dacht ik.”
Jaren van maaien, hooien, maaien en weer hooien volgden. De groep van A Rocha werd aangevuld met leden van de Thoolse Natuurvereniging en leden van Wijnands kerkelijke gemeente. Resultaat na dertien jaar inspanning: een orchideeënparadijs waar in juni achthonderd rietorchissen bloeien en nog twee andere orchideeënsoorten door Wijnand zijn ontdekt: de brede wespenorchis en de moeraswespenorchis. Op de aangrenzende dijk die dankzij A Rocha sinds drie jaar ecologisch wordt beheerd, vond hij ook de bijenorchis en bokkenorchis. De deelnemers van de excursie ter gelegenheid van het A Rocha-jubileumjaar kregen ze een tijdje geleden allemaal te zien, tijdens een heerlijke zomerse avondwandeling.
Oranjetipje
En de vlinders? Daar gaat het sinds de droge zomer van 2018 iets minder goed mee. Van de 20 soorten telt Wijnand er nu nog 18 en vooral veel exemplaren van stikstofminnende soorten zoals de dagpauwoog. Maar sinds een jaar of vijf vliegt de koninginnepage er, een soort die houdt van bloemrijk hooiland. En zelfs het oranjetipje is vanaf de bosrijke Brabantse Wal op het schor neergestreken. “Het oranjetipje, daar ben ik echt trots op, dat is een soort die hoge eisen stelt. Ja, dat zie ik als een bekroning op ons werk, als een zegen van God. Ik ben me ervan bewust dat wij als mensen maar beperkt invloed kunnen uitoefenen. Je doet wat je kunt, met de beste inzichten en kennis, maar of het leidt tot bijzondere soorten, dat is aan God. Het oranjetipje geeft mij hoop: ik zie daar Gods hand in. Hij zegent onze inspanningen.”
Behalve Wijnand, die er zeker twee keer per week komt, weten ook veel wandelaars het gebied te vinden. “Ze zeggen te genieten van de mooie bloemen en sommigen voeren waarnemingen in op waarneming.nl. Ik sprak zelfs een stel uit Alphen aan de Rijn die speciaal waren gekomen omdat ze ergens gelezen hadden dat het zo’n bijzonder gebied moest zijn. Ook schoolklassen komen hier met een groepje natuurouders voor werkochtenden en natuurlessen. Dat was toch niet gebeurd als A Rocha Zeeland hier niet aan de slag was gegaan!”
Vonkveld
Enthousiast vertelt Wijnand over een recente gebiedsuitbreiding: aan de zuidkant van het schor. “Daar hebben we een biotoop aangelegd voor de rugstreeppad. Die is er nog niet gekomen, maar wel een heleboel nieuwe plantensoorten. Eerst telde ik er 25 en nu al 62! We hebben dat stuk van het gebied ‘het Vonkveld’ genoemd, naar Martine Vonk. De laatste maanden van haar leven waren we dit aan het aanleggen en toen ze overleed wilden we haar gedenken door haar naam aan dit bloemrijke hooiland te verbinden.”
Wijnand is telkens weer verrast door wat er gebeurt op het schor: “Ik loop er twee tot drie keer per week en zie allerlei soorten planten, vogels, insecten en vlinders komen en gaan. Door heel mijn leven naar de natuur te kijken, ben ik getraind in het signaleren van belangrijke plekjes. Dan stop ik en kijk ik wat beter. Soms heb ik het mis, maar vaak zie ik iets bijzonders. Met het juiste beheer kunnen we ervoor zorgen dat kansen toenemen, maar ik zie ook dat door menselijke stommiteiten de natuur weer wordt afgebroken. Er worden veel kansen vernietigd en dat vind ik heel erg frustrerend. Vaak is er wel geld om een biotoop aan te leggen, maar niet om het te beheren.
Ik ben van jongs af aan door mijn ouders meegenomen de natuur in, maar ik heb van huis uit niet geleerd om de natuur te beschermen. In mijn jeugd, die niet zo veilig was, zocht ik vaak rust en bescherming in de natuur. Een plek zonder oordeel, waar ik mezelf kon zijn. Een veilige haven. Pas later ging ik natuur met geloof combineren en is dat met elkaar verweven geraakt. Ik kwam erachter dat de natuur, de schepping een plek heeft in Gods heilsplan. A Rocha heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Nu ontmoet ik God in de natuur en zorg ik voor haar vanuit mijn geloof.”
Interview door Theanne Boer, verscheen eerder in ons zomer magazine issue 2023
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
