Bidden met je voeten
Als betrokkenen bij het thema natuurbescherming en ecologische rechtvaardigheid worden we voortdurend heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Zo is het hoopgevend dat met name onder jongeren de klimaatcrisis als het meest urgente thema van onze tijd wordt gezien. Tegelijkertijd lijkt deze gevoelde urgentie in de politiek en in de economie nog nauwelijks te leiden tot structurele veranderingen. Soms kun je daar moedeloos van worden en vraag je je af: is structurele verandering wel mogelijk? Samen met Matthias Olthaar schreef ik daarover een boek – Hoe handel ik eerlijk – en samen met vele anderen proberen we daaraan een vervolg te geven.
Het is een bevrijdende gedachte dat in de Bijbel rechtvaardigheid wordt beschreven als een geschenk van God dat iedereen mag ontvangen. ‘Kom hier’, roept Jesaja, hier zijn hemelse woorden van liefde en recht in overvloed. Als je ze laat stromen, dan zullen deze woorden, net als de regen, niet vruchteloos terugkeren (Jes. 55). ‘Kom tot Mij’, zegt Jezus, en dit levende water zal uit je binnenste stromen (Joh. 7).
Als de Geest van liefde en recht gaat stromen, dan komt de bloei dus vanzelf. De vreugde die dit geeft, zal ook anderen inspireren en in beweging brengen. Eigenlijk hoeven we dus maar twee dingen te doen: (samen)komen bij de Bron en elkaar helpen om liefde en recht in de praktijk te brengen. Deze twee eenvoudige, Bijbels gefundeerde ideeën staan aan de basis van het boek en de beweging die daaruit voortkomt: Genoeg om te leven.
“Als de Geest van liefde en recht gaat stromen, dan komt de bloei vanzelf”
Het boek is inclusief, laagdrempelig en verbindend geschreven, in de vorm van een moderne parabel. Lezers kunnen zich identificeren met een of meer personages en kunnen aan de hand daarvan hun koers bepalen: wat betekent dit voor mij? Het boek is daarmee geschikt om mensen kennis te laten maken met sociale en ecologische rechtvaardigheid, om aan elkaar te lenen of cadeau te doen of om te bespreken in een kring.
Je geloof tot uiting brengen door liefde en recht te laten stromen: het klinkt enerzijds heel vertrouwd (denk aan Amos 5:24), anderzijds heel nieuw. Kort gezegd betekent het: ruimte maken – door rust en stilte te zoeken – en gehoor geven aan wat Gods stem in concrete situaties tot je te zeggen heeft. En het betekent erop vertrouwen dat als je dit doet er genoeg is voor iedereen, en zelfs méér dan dat, namelijk vrede en vreugde. Deze verschillende aspecten van geloven staan dus in verbinding met elkaar: het is eerst bidden met je hart en ziel, en daarna bidden met je handen en voeten.
De bekende Joodse rabbijn Abraham Heschel en zijn vriend Martin Luther King gaven daarvan een inspirerend voorbeeld. Na de beroemde mars in Selma zei Heschel: “When I marched with Martin Luther King in Selma, I felt my legs were praying.”
Paul Schenderling is betrokken bij A Rocha. Hij schreef samen met Matthias Olthaar het boek ‘Hoe handel ik eerlijk’. In samenhang met het boek werkt hij aan de beweging ‘Genoeg om te leven’, om liefde en recht te vertalen naar het leven van elke dag.